Co to jest dokumentacja geologiczno – inżynierska?
Dokumentacja geologiczno – inzynierska to forma opracowania, w której określa się budowę geologiczną, warunki geologiczno – inżynierskie i hydrogeologiczne podłoża, przydatności terenu do realizacji przedsięwzięć czy prognozę zmian w środowisku, które mogą powstać wskutek realizacji inwestycji. Jest najbardziej zaawansowaną formą dokumentowania warunków gruntowo – wodnych przewidzianych polskim prawem.
Dokumentacja geologiczno – inżynierska określa zmienność budowy geologicznej, rodzaju i genezy gruntu stanowiącego podłoże inwestycji, właściwości fizyczno – mechanicznych, wytrzymałościowych oraz odkształceniowych wydzielonych warstw, a także informuje o głębokości zalegania lustra wody i jego charakterze. Składa się z części opisowej oraz graficznej. Zawiera ona szczegółowe wnioski i zalecenia co do sposobu posadowienia obiektu budowlanego. Składa się z części opisowej oraz graficznej. W części graficznej przedstawia się między innymi warunki geologiczno – inżynierskie na przekrojach geologiczno – inżynierskich, kartach otworów wiertniczych czy na mapach tematycznych. Jej opracowanie poprzedzone jest wykonaniem projektu robót geologicznych oraz wykonaniem samych robót (wierceń, sondowań oraz innych).
Jak polskie prawo definiuje konieczność opracowania tej formy dokumentacji?
Konieczność opracowania dokumentacji oraz jej forma wynika głównie z ustaw oraz pokrewnych rozporządzeń, takich jak:
– Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych (Dz. U. 2012 poz. 463);
– Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. 2023 poz. 633 z późn. zm);
– Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2016 r. w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i dokumentacji geologiczno – inżynierskiej (Dz. U. 2016 poz. 2033).
Pierwsze przytoczone Rozporządzenie definiuje warunki gruntowe jako proste, złożone lub skomplikowane, a także kategorię geotechniczną projektowanego obiektu jako pierwszą, druga i trzecią. Każdorazowo przy obiektach zaliczonych do trzeciej kategorii geotechnicznej oraz w złożonych warunkach gruntowych drugiej kategorii należy obligatoryjnie wykonać dokumentację geologiczno – inżynierską. Ma być ona wykonana zgodnie z zapisami Prawa geologicznego i górniczego, a jej formę, zakres i treść szczegółowo definiuje trzeci przytoczony akt prawny. Zakres dokumentacji geologiczno – inżynierskiej jest zależny od celu jej opracowania. Prawo geologiczno – górnicze wyróżnia opracowanie na potrzeby:
– zagospodarowania przestrzennego;
– posadawiania obiektów budowlanych;
– podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji lub podziemnego składowania odpadów;
– składowania odpadów na powierzchni;
– podziemnego składowania dwutlenku węgla.
W procesie inwestycyjnym najczęściej mamy do czynienia z opracowywaniem dokumentacji dla potrzeb posadawiania obiektów budowlanych.
Dokumentacja geologiczno – inżynierska (oraz poprzedzający ją projekt robót geologicznych) wymaga zatwierdzenia przez właściwy organ administracji geologicznej. Oznacza to ni mniej ni więcej, że każde z tych opracowań musi mieć odpowiednią formę oraz jakość. Sam proces zatwierdzania, zgodzie z zapisami kodeksu postępowania administracyjnego trwa dla każdego z opracowań do miesiąca, choć niektóre urzędy wydają decyzje w terminie krótszym, a niektóre w dłuższym. Całość procesu od zlecenia do wydania decyzji zatwierdzającej dla dokumentacji, w zależności od zakresu badań, trwa od trzech do pięciu miesięcy, a w przypadku dużych inwestycji, takich jak linie kolejowe czy drogi trwa znacznie dłużej. Wspomnianymi wcześniej organami administracji geologicznej są starostowie, marszałkowie lub minister ds. środowiska.
Dlaczego warto opracować dokumentację geologiczno – inżynierską?
Opracowanie dokumentacji geologiczno – inżynierskiej nie powinno być warunkowane jedynie przepisami prawa oraz ewentualnym problemem w urzędzie w procesie budowlanym w przypadku jej braku. Niniejsza dokumentacja wyróżnia także genezę gruntów, która w przypadku pozostałych opracowań (opinia geotechniczna, dokumentacja badań podłoża, projekt geotechniczny) wymaganych pierwszym z przytoczonych rozporządzeń nie jest uwzględniana. Należy zwrócić uwagę, że wyznaczenie genezy gruntu jest istotne. Dla przykładu można wyróżnić dwa rodzaje piasków. Jedne o genezie rzecznej, a drugie o genezie lodowcowej. Piaski o genezie rzecznej w trakcie transportu wielokrotnie uderzają o siebie, dzięki czemu dochodzi do ich obtoczenia. Piaski lodowcowe również są transportowane, ale ich transport nie był tak dynamiczny i piaski te najczęściej mają charakter ostrokrawędzisty. Te dwa grunty znacząco różnią się parametrami, takimi jak chociażby kąt tarcia wewnętrznego. Piaski ostrokrawędziste na ogół posiadają znacząco wyższy kąt tarcia wewnętrznego, nawet o 4 stopnie większy niż piaski dobrze obtoczone. Dlatego też w przypadku wykonywania wykopów i dogęszczania gruntów czy formowania nasypów budowlanych z piasków warto znać genezę oraz obtoczenie ziaren piasków. Innym przykładem są grunty drobnoziarniste o genezie zastoiskowej, a genezie lodowcowej. W zastoiskach mogło dochodzić do procesów glebotwórczych, na których następnie osadzały się drobne cząstki gruntu. W gruntach o tej genezie można zatem się spodziewać niewielkich domieszek części organicznych, których raczej nie spotyka się w gruntach o genezie lodowcowej.
Należy zapamiętać, że opracowanie dokumentacji geologiczno – inżynierskiej to nie tylko niemiły i kosztowny obowiązek, ale także znaczny pożytek przy planowaniu robót ziemnych.
