Jak powstają zjawiska krasowe?
Kras jest to wietrzenie chemiczne wywołane działaniem wody zawierającej związki chemiczne (najczęściej CO2)
Kras można podzielić na kras:
- Węglanowy – wywołany przez wodę zawierającą rozpuszczony dwutlenek węgla
- Solny – wywołany przez fizyczne działanie wody nie zawierającej określonych domieszek
- Gipsowy – wywołany przez fizyczne działanie wody nie zawierającej określonych domieszek
- Kredy piszącej – jest to odmiana krasu węglanowego
Mechanizm powstawania krasu węglanowego jest następujący
- Woda gruntowa z dwutlenkiem węgla tworzy roztwór kwasu węglowego (H2CO3)
- Węglan wapnia (CaCO3) budujący skały wapienne wchodzi w reakcje z powstałym kwasem węglowym (H2CO3) w wyniku czego powstaje wodorowęglanwęglan wapnia (Ca(HCO3)2) który bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie
- Woda wypłukuje transportuje wodorowęglanwęglan wapnia (Ca(HCO3)2) pozostawiając po sobie szczeliny, korytarze, jaskinie itp.
- Woda z rozpuszczonym wodorowęglanwęglan wapnia (Ca(HCO3)2) podczas wypływania na powierzchnię lub do jaskini zmienia środowisko i następuje reakcja odwrotna – wytrącanie węglanu wapnia (CaCO3) co powoduje powstawanie specyficznych form naciekowych.
Do form krasowych zaliczyć można: żłobki, bruzdy i żebra krasowe, miseczki, studnie, kominy i leje krasowe, wywierzyska, polija oraz jaskinie wraz z ich szatą naciekową. W Polsce kras węglanowy występuje najczęściej na wyżynie krakowsko – częstochowskiej oraz w Tatrach Zachodnich. Rzadziej zjawiska krasowe można zaobserwować w Pieninach, Górach Świętokrzyskich czy Sudetach. Kras gipsowy występie w Polsce głównie na Ponidziu.
Zjawiska krasowe w kontekście posadowienia obiektów budowalnych są szczególnie niebezpieczne ponieważ mogą tworzyć bardzo rozległe, trudne do zlokalizowania pustki w górotworze. W przypadku podejrzenia występowania zjawisk krasowych należy wykonać oprócz standardowych wierceń również badania geofizyczne które, dzięki ciągłemu rozpoznaniu pozwolą na okonturowanie pustek mogących znajdować się w podłożu.
